મિશન ચંદ્રયાન 3: શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ થયા બાદ અનેક પડકારો પાર કરી ચંદ્ર પર કરશે લેન્ડ...

Chandrayaan 3 Launch : ઇસરો (ISRO)એ ફરીવાર ચંદ્ર પર પહોંચવાની તૈયારી કરી છે. ISROના જણાવ્યા અનુસાર તેમનું મિશન ચંદ્રયાન-3 (chandrayaan - 3) 14 જુલાઇએ આંધ્ર પ્રદેશના શ્રીહરિકોટા ખાતેના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના લોન્ચ પેડ 2 પરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. આ મિશન 14 જુલાઈના રોજ બપોરે 2.35 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવશે. ઈસરોનું નવું હેવીલિફ્ટ લોન્ચ વ્હીકલ એલવીએમ-3 ચંદ્ર મિશનને અંજામ આપશે. અને લગભગ 45 થી 50 દિવસની મુસાફરી બાદ તે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ઉતરશે. ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્ર પર મોકલવા માટે LVM-3 લોન્ચરનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ચંદ્રયાન-3, ચંદ્રયાન-2નું ફોલો-અપ સ્વરૂપ છે. જેનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પર એક લેન્ડર અને એક રોવર પહોંચાડીને ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગની ક્ષમતા પ્રદર્શિત કરવાનું છે. ચંદ્રયાન-2 મિશન 6 સપ્ટેમ્બર 2019ના રોજ સમાપ્ત થઇ ગયું હતું. અત્યાર સુધી માત્ર ત્રણ દેશો જ ચંદ્ર પર ઉતરી શક્યા છે. જેમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીનનો સમાવેશ થાય છે.

લાઇવ ક્યારે અને કેવી રીતે જોવું?

એલવીએમ3-એમ4 અને ચંદ્રયાન-3નું પરીક્ષણ પૂર્ણ થઈ ગયું છે. જે લોકો સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરની લોન્ચ વ્યૂ ગેલેરીથી લોન્ચિંગને લાઇવ જોવા માંગે છે, તેઓ ivg.shar.gov.in/ પર પોતાનું રજીસ્ટ્રેશન કરાવી શકે છે.

ચંદ્રયાન-3ની ખાસિયતો

ઇસરોનું આ નવું ચંદ્રયાન-3 એ અગાઉના ચંદ્રયાન-2 કરતા વધારે આધુનિક છે. ચંદ્રયાન-3 અવકાશયાન લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-III દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવશે, જે પ્રોપલ્શન, લેન્ડર અને રોવરનું સંયોજન છે. ચંદ્રયાન-3 મિશનમાં ચંદ્રની ધરતીકંપ, ચંદ્ર રેગોલિથ, ચંદ્રની સપાટીના પર્યાવરણ અને મૂળ રચનાના થર્મો-ફિઝિકલ ગુણધર્મોનો અભ્યાસ કરવા માટે વૈજ્ઞાનિક સાધનો છે. લેન્ડિંગમાં સમસ્યા સર્જાય તો ચંદ્રયાન-3 લેન્ડિંગની જગ્યા બદલી શકશે. ઈસરોએ ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડિંગ માટે 4 KM X 2.5 KMનો ત્રિજ્યા રાખ્યો છે. ઈસરોના વડાએ કહ્યું, ‘અમે ચંદ્રયાનના લેન્ડિંગ માટે દક્ષિણ ધ્રુવની નજીકના એક ચોક્કસ પોઇન્ટને ટાર્ગેટ કરીશું. જો કોઈ કારણસર લેન્ડિંગમાં સમસ્યા સર્જાશે તો ચંદ્રયાનને તેની નજીક ગમે ત્યાં લેન્ડ કરી શકાય છે. અમે વૈકલ્પિક સ્થાન પર અવરજવર કરવા માટે વધારે બળતણ અને ક્ષમતા પ્રદાન કરી છે. આ વખતે ચંદ્રયાન-3 ચંદ્ર જરૂર લેન્ડ થશે.

ચંદ્રયાન-3 કેવી રીતે અલગ છે ?

ચંદ્રયાન-2માં લેન્ડર, રોવર અને ઓર્બિટર હતા. જ્યારે ચંદ્રયાન-3માં ઓર્બિટરને બદલે સ્વદેશી પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ છે. જરૂર પડશે તો ચંદ્રયાન-2ના ઓર્બિટરની મદદ લેવામાં આવશે. પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડર-રોવરને ચંદ્રની સપાટી પર રાખશે, જે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાથી 100 કિલોમીટર ઉપર ચક્કર લગાવશે. આ સંચાર માટે છે. ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો વિશ્વને જણાવવા માંગે છે કે, ભારત અન્ય ગ્રહ પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરી શકે છે. તમે ત્યાં તમારું રોવર ચલાવી શકો છો. ચંદ્રની સપાટી, વાતાવરણ અને જમીનની અંદરની ગતિવિધિઓ શોધવા માટે આ રોવર ખુબ જ કારગર સાબિત થશે.

સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ લોન્ચ થશે

એલવીએમ-3 કે લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-3 ઇસરો દ્વારા વિકસિત એક ત્રણ તબક્કાનું મધ્યમ-લિફ્ટ પ્રક્ષેપણ યાન છે અને તે અગાઉ જીએસએલવી માર્ક III તરીકે ઓળખાતું હતું. અંતરિક્ષ એજન્સીનું આ સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ છે અને તેનો ઉપયોગ ચંદ્રયાન-3 મિશનને લોન્ચ કરવા માટે કરવામાં આવશે. આ વાહન 43.5 મીટર લાંબું છે અને તેનો વ્યાસ 4 મીટર છે. તે પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં 8000 કિલોગ્રામ સુધીના પેલોડનું વહન કરી શકે છે. તેનાથી પણ આગળ વધીને તે લગભગ 4,000 કિલોગ્રામ પેલોડને જીઓસ્ટેશનરી ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં લઈ જવા માટે સક્ષમ છે.

ચંદ્રયાન-3 કેટલા દિવસ કામ કરશે ?

ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોને આશા છે કે, લેન્ડર-રોવર એક દિવસ ચંદ્ર પર કામ કરશે. એટલે પૃથ્વીના 14 દિવસ. જ્યાં સુધી પ્રોપલ્શન મોડ્યુલનો સંબંધ છે, તે ત્રણથી છ મહિના સુધી કામ કરી શકે છે. શક્ય છે કે, આ તેનાથી વધુ કરી શકે. કારણ કે ઈસરોના મોટાભાગના ઉપગ્રહો અપેક્ષા કરતા વધુ કામ કરી ચૂક્યા છે. ચંદ્રયાન-3ના પ્રક્ષેપણ માટે ISRO LVM-3 લોન્ચર એટલે કે રોકેટનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે. તે ભારે ઉપગ્રહોને અવકાશમાં છોડી શકે છે. તે 43.5 મીટર એટલે કે લગભગ 143 ફૂટ ઉંચી છે. જેનું વજન 642 ટન છે. LVM-3 રોકેટની આ ચોથી ઉડાન હશે. આ ચંદ્રયાન-3ને જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં છોડશે. એટલે કે 170x36500 કિલોમીટરની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષા. અગાઉ તેને GSLV-MK3 કહેવામાં આવતું હતું. જેના છ સફળ પ્રક્ષેપણ થયા છે. લેન્ડરને ચંદ્રની સપાટી પર ઉતારવું એ સૌથી મુશ્કેલ કામ છે. 2019માં ચંદ્રયાન-2ના વિક્રમ લેન્ડરના હાર્ડ લેન્ડિંગને કારણે મિશન બગડી ગયું હતું. ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડરના થ્રસ્ટરમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. સેન્સર વધુ સંવેદનશીલ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે.  14 જુલાઈ 2023ના રોજ લોન્ચ થયા પછી, ચંદ્રયાન-3નું લેન્ડર-રોવર 45 થી 50 દિવસમાં સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરશે. આ દરમિયાન મિશન 10 તબક્કામાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. આ પહેલા દુનિયાના ચાર દેશો ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કરી ચૂક્યા છે. કુલ મળીને 38 વખત સોફ્ટ લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. પરંતુ બધા સફળ થયા ન હતા.

(Home Page- gujju news channel)

Latest Gujarati News, તાજા ગુજરાતી સમાચાર, Latest Gujarati News LIVE, Online Gujarati News, Gujarati news headlines today, Gujarati News Channel - India Chandrayaan 3 Launching